3. Baten en lasten per programma

Saldo van baten en lasten

Dit saldo wordt veroorzaakt doordat wij de uitgaven en inkomsten die horen bij de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne niet begroten. De werkelijke uitgaven bedragen € 5.363.000 en worden gecompenseerd door een specifieke uitkering van het rijk.

Toevoeging of onttrekking aan reserves

Op een programma kan een saldo ontstaan door de restanten op de eenmalige budgetten die gepaard gaan met toevoegingen of onttrekking aan reserves. Dit betreft zowel af te sluiten en over te hevelen budgetten als budgetten waarop verlagingen zijn toegepast. Het saldo van de toevoeging/onttrekking aan reserves op dit programma ontstaat door het (de) volgende eenmalige budget(ten) en reservemutatie(s):

Hieronder volgt het overzicht van de verschillende nadelen en voordelen op het programma die groter zijn dan € 20.000.

Voor een verdere toelichting op de over te hevelen bedragen wordt verwezen naar de bijlagen met betrekking tot de eenmalige budgetten.

Het onderdeel Sociaal domein wordt apart toegelicht.

Toelichtingen op de verschillen

Nadelig
Kwijtscheldingen gemeentelijke belastingen/heffingen (€ 86.000)
Bij de begrotingsbehandeling heeft de raad het Amendement Kwijtschelding afvalstoffenheffing aangenomen. Als gevolg hiervan worden de kosten die gemoeid zijn met de kwijtschelding afvalstoffenheffing niet meer doorberekend in het tarief van de afvalstoffenheffing. Deze kosten vormen nu een onderdeel van het minimabeleid.

Groot onderhoud gemeentelijke gebouwen (€ 141.000)
Het groot onderhoud van de gemeentelijke gebouwen is verspreid over alle programma's en is gebaseerd op het meerjaren onderhoudsplan (MJOP). Het MJOP is een beheerplan dat op individueel gebouwniveau wordt opgesteld. In de begroting is rekening gehouden met een onttrekking aan de voorziening onderhoud gebouwen van € 163.000. In 2024 hebben wij onderhoudswerkzaamheden aan onze gemeentelijke gebouwen kunnen uitvoeren die in eerdere jaren waren uitgesteld. Hierdoor is een overschrijding van € 256.000 ontstaan. Wij stellen voor dit bedrag te onttrekken aan de bestemmingsreserve onderhoud gebouwen. In dit onderdeel wordt per programma ingegaan op de afwijkingen binnen het onderdeel groot onderhoud gemeentelijke gebouwen, te beginnen met het programma Samen doen.

Voor het programma Samen doen geldt dat wij in 2015 het beleid voor dorps- en buurthuizen hebben geharmoniseerd. Een van de onderdelen van het beleid is dat wij verantwoordelijk zijn voor het groot- en renovatieonderhoud. Buurthuis De Bomenburcht heeft toen niet meegedaan aan de harmonisatie en altijd zelf de kosten voor groot onderhoud betaald. We voeren nu ook het groot- en renovatieonderhoud uit aan De Bomenburcht zodat we alle dorps- en buurthuizen gelijk behandelen.

Huur verenigingen/groepen gymnastieklokalen (€ 27.000)
In 2024 is de verhuur aan verenigingen in het sportcentrum toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Daarentegen is de verhuur van verenigingen in de gymlokalen afgenomen.  Het extra bedrag dat het sportcentrum heeft ontvangen, is deels te wijden aan meer inhuur en het gevolg van verenigingen die buiten de gemeente Noordenveld hebben ingehuurd op het sportcentrum.

Voordelig
Salarissen huidig personeel (€ 76.000 voordelig)
Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf Personele lasten.

Subsidie maatschappelijke dienstverlening (€ 31.000)
Een aantal subsidies die normaal gesproken uit het budget voor maatschappelijke dienstverlening worden betaald, konden in 2024 worden geboekt op de SPUK IZA/GALA. Hierdoor is er minder uitgegeven vanuit het oorspronkelijke subsidiebudget.

Kansencoach De Parel (€ 31.000)
De provincie verstrekte een subsidie voor de inzet van een kansencoach op drie scholen. Door een personeelstekort konden niet alle middelen binnen de subsidieperiode worden benut.

Kosten leerlingenvervoer (€ 72.000)
Er zijn minder aanvragen geweest voor taxivervoer dan afgelopen jaar. Dit heeft geresulteerd in lagere kosten dan begroot.

Dienstverlening gemeentelijke aanpak armoede en schulden (€ 51.000)
Gemeenten ontvangen vanaf 2024 middelen om te voldoen aan de basisdienstverlening schuldhulpverlening. Op dit moment wordt een plan geschreven hoe wij de basisdienstverlening schuldhulpverlening verder gaan versterken. In 2025 wordt gestart met de uitvoering van het plan.

Inburgering (€ 111.000)
De specifieke uitkering Wet inburgering 2021 was toereikend voor 2024, omdat de ontvangsten hoger waren dan voorgaand jaar. Hierdoor is er geen beroep gedaan op dit budget.

Opvang vluchtelingen Oekraïne (€ 335.000)
Voor de opvang van vluchtelingen uit de Oekraïne worden zowel lasten als baten verantwoord die beide niet zijn begroot. Voor de gemaakte kosten worden we door het rijk gecompenseerd. Per saldo zijn de baten € 335.000 hoger dan de niet begrote lasten. Voor een nadere toelichting op de opvang Oekraïners verwijzen wij naar het programma Samen doen, taakveld 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie.

Uren (€ 181.000)
Een nadelig saldo op doorbelaste arbeidsuren ontstaat onder meer door een groter personeelsbestand, grotere verlofsaldi en lager ziekteverzuim dan begroot. Bovendien ontstaan urenverschillen op programmaniveau doordat medewerkers gedurende het jaar op andere programma’s werkzaam kunnen zijn dan werd verwacht. Per saldo heffen de voordelen en nadelen op de uren elkaar op en resteert er geen verschil.

Sociaal domein
In onderstaand schema worden alle verschillen binnen het sociaal domein weergegeven. Onder het overzicht volgen de toelichtingen op de in de tabel genoemde onderdelen.

Uitvoeringskosten WMO/Jeugd
WMO (€ 289.000 voordelig)
De voorlopige afrekening beschermd wonen 2024 bedraagt € 1.327.000 positief . In de begroting is uitgegaan van een bedrag van € 1.000.000. Dit levert een voordeel op van € 327.000.

Verklaring overschot beschermd wonen
Met de openstelling van de Wet langdurige zorg voor BW-cliënten per 1 januari 2021 zijn sindsdien veel cliënten uitgestroomd vanuit onze BW-regio. De nieuwe instroom is beperkt. De verwachting was dat de rijksbijdrage ten aanzien van Beschermd Wonen zou worden verlaagd in de jaren die hierop zouden volgen. In de jaren die volgden stroomden meer cliënten uit dan vooraf verwacht, zowel door de gemeenten als het Rijk. Een bijstelling van de rijksbijdrage heeft sindsdien nog niet plaatsgevonden en gaat naar verwachting voor 2025 ook niet plaatsvinden. Als gevolg van een fors lager aantal cliënten en daarmee lagere kosten, en een rijksbijdrage die hier niet op is aangepast, hebben we de afgelopen jaren een flink overschot op deze Rijksmiddelen. Aangezien deze rijksmiddelen een algemeen dekkingsmiddel zijn hoeven deze overschotten niet terugbetaald te worden en staan deze ter vrije beschikking van de gemeente.

Bij de kosten WMO zorg in natura zien we een toename van € 72.000. In deze post zitten de aanpassingen in huizen. Er zijn meerdere trapliften verstrekt en ook een aantal woningaanpassingen geweest om het huis bewoonbaar te maken voor iemand met een beperking. Deze kosten zijn zeer moeilijk te voorzien.

De lagere kosten ad € 28.000 hulp in het huishouden komt voornamelijk door de wachtlijsten die zijn ontstaan en er niet altijd uren geleverd kunnen worden. Daarnaast is de PGB dagbesteding lager uitgekomen dan verwacht met € 62.000.

Jeugd (€ 160.000 nadelig)
De gemaakte kosten in jeugdhulp begeleiding en jeugdhulp behandeling vallen hoger uit doordat meer jeugdigen gebruik hebben gemaakt van duurdere indicaties op het gebied van “ambulante hulpverlening/GGZ”. Bij de slot prognose van het hele jaar is gekeken naar wat er op dat moment bekend was. Op andere onderdelen zijn de kosten lager uitgevallen. Dit levert op totaal een nadeel op van € 160.000.

Personele kosten (€ 302.000 voordelig)
In 2024 is een deel van de inhuur personeelskosten van beleid doorbelast aan de specifieke uitkering GALA en IZA.  Door deze doorbelasting is het budget van inhuur niet volledig benut. Daarnaast zijn er door ziekte, zwangerschapsverlof of niet tijdig opvullen van vacatures binnen toegang en beleid minder uren doorbelast dan begroot.

Inkomsten WMO/Jeugd

Eigen bijdrage WMO (€ 113.000 voordelig)
Er is een toename van eigen bijdrage WMO omdat er bij meer mensen de eigen bijdrage en de bijdrage met ingang van 2024 € 20,60 is geworden in plaats  van 19 euro per maand is opgelegd.  

Uitvoering Participatiewet

BUIG uitgaven inkomensdeel (€ 21.000 voordelig)
Het verstrekken van bijstandsuitkeringen is een openeindregeling. Het aantal bijstandsontvangers is ongeveer gelijk gebleven aan dat van 31 december 2023. Ondanks de hogere kosten door een verhoging van 10% van het minimumloon zijn er positieve ontwikkelingen te melden. De wetgeving "Breed offensief" heeft geleid tot aanzienlijke investeringen in loonkostensubsidies, zowel op gemeentelijk als wettelijk niveau. Deze wetgeving biedt nieuwe kansen en benadrukt het belang van financiële investeringen om de huidige doelgroep aan het werk te helpen. Dankzij deze ontwikkelingen is er in het budget BUIG rekening gehouden met de nodige aanpassingen. In totaal resulteert dit in een klein voordeel van € 21.000 voor BUIG/Bbz, wat een positieve uitkomst is gezien de omstandigheden.

Bbz uitgaven bedrijfskrediet (€ 94.000 voordelig)
Het blijft altijd moeilijk om in te schatten hoeveel investeringen nodig zijn in een jaar qua bedrijfskredieten. € 100.000 leek vorig jaar de beste inschatting. Bij nader inzien is hier minder in geïnvesteerd, maar volgend jaar kan dit juist weer meer zijn afhankelijk van wat nodig is voor de doelgroep. Dit is ook in eerdere jaren gebleken.

Rijksbijdrage Bbz - Declaratiedeel (€ 115.000 nadelig)
Doordat de betaling aan het ministerie al heeft plaatsgevonden, terwijl de ontvangst vermoedelijk pas in 2025 of 2026 zal plaatsvinden is hier sprake van dit nadelige effect. Dit patroon hebben we ook in voorgaande jaren gezien. Het is belangrijk te benadrukken dat deze vertragingen buiten onze controle liggen en te wijten zijn aan de administratieve processen van het ministerie. Ondanks deze uitdagingen blijven we ons inzetten om de processen van het ministerie te volgen en te ondersteunen, zodat we onze financiële administratie zo efficiënt mogelijk kunnen beheren.

Ontvangsten debiteuren (€ 126.000 voordelig)
Er zijn in 2024 twee krediethypotheken afgelost, waardoor er veel grotere ontvangsten zijn geweest dan in eerdere jaren.

Ontvangsten BBZ bedrijfskrediet (€ 54.000 nadelig)
In 2023 hebben we enkele ontvangsten gehad tegen finale kwijting, wat dit jaar niet het geval is. Het blijft altijd een uitdaging om dit nauwkeurig in te schatten, vooral omdat het moeilijk is om vooraf te bepalen hoeveel zelfstandigen kunnen aflossen.

Re-integratie (€ 35.000 nadelig)
In 2024 hebben we een nadelig budget van € 35.000. Dit komt met name, omdat we € 27.000 meer hebben uitgegeven aan reiskosten voor inburgering, wat aantoont dat we ons meer inzetten om nieuwkomers effectief te ondersteunen en hen te helpen integreren in onze samenleving. Daarnaast is er een toename van het aantal personen dat gebruikmaakt van loonkostensubsidie van 107 naar 117 en een verhoging van de begeleidingskosten op de werkplek met € 28.000. Deze stijging weerspiegelt onze voortdurende inspanningen om werkgelegenheid te bevorderen en mensen te helpen bij het vinden van duurzame banen. Al deze investeringen zijn essentieel voor de ondersteuning en ontwikkeling van onze kwetsbare inwoners.

DVO’s sociale werkvoorziening (SW) (€ 131.000 voordelig)
Er is sprake van verschillende DVO’s met betrekking tot de sociale werkvoorziening. De kosten van de DVO Nieuw Beschut Werk zijn dit jaar lager uitgevallen dan begroot. Er wordt jaarlijks een inschatting gemaakt van het aantal inwoners dat in aanmerking kan komen voor een Nieuw Beschut Werk plek. Deze aantallen groeien elk jaar, maar de mate waarin de groei plaats vindt, valt niet altijd precies te voorspellen. Daarnaast is het budget versterken uitvoering doelgroep niet volledig ingezet. Ten derde is er een grotere teruggave geweest van Novatec met betrekking tot betaalde loonkosten. Die loonkosten zijn voor een deel gecompenseerd door het UWV vanwege ziekte van werknemers.

SPUK GALA
In 2024 hebben we € 429.000 uitgegeven aan verschillende onderdelen binnen de SPUK GALA, zoals de sociale basis, de gezondheidsachterstanden en valpreventie. Aangezien we niet alle middelen hebben besteed moet er een deel over 2024, € 66.000, terugbetaald worden.